قبل از هرچیز، تفاوت FMCG و CPG و SMCG رو بدونیم:
FMCG، CPG و SMCG شبیه اسم کدهای سری و پیچیده به نظر می‌رسن، ولی اگه از نزدیک نگاه کنیم، خودشون ساده و کاربردی هستن. بیاین ببینیم هر کدوم دقیقاً چی هستن و چه تفاوت‌هایی دارن! 👀👇
۱. FMCG: کالاهای مصرفی پرسرعت 🚀
FMCG یعنی Fast-Moving Consumer Goods، همون کالاهای مصرفی پرسرعت که مردم مرتباً می‌خرن و زودی مصرف می‌کنن. اگه چیزی می‌خری که عمرش کوتاهه و باید مدام باز خرید بشه، اون یه کالای FMCG محسوب میشه. مثلاً:
- بسته‌های چیپس 🍟 که تا چشم به هم بزنی، خالی شدن!
- شامپوهایی که تموم میشن و دوباره توشون آب میریزیم 🚿
- نوشیدنی‌های انرژی‌زا که تو مسیر اداره تند و تند می‌خری 🥤
به زبان ساده: FMCG یعنی چیزهایی که همه‌شون رو می‌خوریم، می‌پوشیم، یا استفاده می‌کنیم و دوباره به بازار برمی‌گردیم تا بیشترش رو بخریم! 😅
۲. CPG: کالاهای مصرفی بسته‌بندی‌شده 📦
CPG یا Consumer Packaged Goods یه اسم کلی‌تره که به همه محصولات بسته‌بندی شده‌ای گفته میشه که مردم به‌صورت روزانه و مرتب ازشون استفاده می‌کنن. حالا این کالا می‌تونه یه چیزی باشه که دیرتر تموم میشه (مثل شامپو) یا زود مصرف میشه (مثل اسنک‌ها).
یه جورایی CPGها هر چیزی رو شامل میشن که مردم می‌خرن، استفاده می‌کنن و بعد دوباره جایگزینش می‌کنن. مثل چی؟
- محصولات مراقبت از پوست که تو جعبه‌های شیک میان، مثل کرم‌ها و لوسیون‌ها 🌸
- انواع خوراکی‌های آماده مثل بسته‌های غذاهای نیمه‌آماده 🍜
- محصولات بهداشتی مثل صابون و دستمال کاغذی 🧼
در واقع: همه FMCGها می‌تونن CPG هم باشن، اما همه CPGها سرعت مصرفشون به اندازه FMCG نیست. بعضی‌هاشون رو میشه بیشتر ذخیره کرد. 📆
۳. SMCG: کالاهای مصرفی میان‌سرعت 🚦
خب، می‌رسیم به SMCG یا Slow-Moving Consumer Goods که این دسته یه سری کالاها رو شامل میشه که نه مثل FMCG سریع مصرف میشن و نه مثل کالاهای بادوام (مثل یخچال و ماشین) عمر طولانی دارن. محصولات SMCG چیزی بین این دوتا هستن.
مثال می‌خوای؟ بفرما:
- عطر و ادکلن که شاید چند ماه طول بکشه تا تموم بشه 💃
- لوازم آرایشی مثل رژ لب و سایه چشم که مصرفش کمتر از شامپو یا خمیردندونه 💄
- لوازم برقی کوچک مثل سشوار که طول عمرشون بیشتر از چیپسه ولی سریع هم خراب نمی‌شن 🔌
چرا دونستن فرق FMCG، SMCG و CPG توی ایران مهمه؟؟ 🧠💸
تو بازار امروز ایران، که وضعیت تورم و رکود اقتصادی شدید شده، دونستن فرق FMCG، SMCG و CPG خیلی اهمیت داره چون میتونی بهتر روی طول عمر مشتری (LTV) و سرعت گردش پول (Cash Flow) حساب باز کنی. 😎
وقتی بفهمی محصولت تو کدوم دسته جا می‌گیره، بهتر میتونی برای نقدینگی، استراتژی فروش و مدیریت هزینه تو شرایط تورمی و رکود برنامه‌ریزی کنی. FMCGها سریع پولت رو برمی‌گردونن ولی LTV پایین‌تری دارن، SMCGها LTV بالا می‌سازن ولی گردش پول کندتری دارن و نیاز به وفاداری مشتری دارن.
تاثیر روی LTV و سرعت گردش پول 🔄
محصولات FMCG مثل چیپس و شامپو چون سریع‌تر مصرف و جایگزین میشن، گردش پول سریعی دارن و نقدینگی کسب‌وکار رو حفظ می‌کنن، اما چون قیمتشون کمتره، ارزش طول عمر مشتری (LTV) کمتری دارن. در مقابل، محصولات SMCG مثل عطر یا لوازم آرایشی با اینکه خریدشون کمتره، هر بار سود بالاتری دارن و LTV بیشتری ایجاد می‌کنن. پس وقتی تورم بالاست، محصولاتی با سرعت گردش پول بیشتر (مثل FMCGها) نقدینگی پایدارتری ایجاد می‌کنن.
اهمیت استراتژی تو شرایط رکود سنگین ⚠️
خبر ۳ آبان از افت ۷۱ درصدی تراکنش‌های شاپرک ( شبکه الکترونیکی پرداخت کارت ) نسبت به سال قبل خبر می‌ده، که نشون‌دهنده رکود سنگین تو بخش‌های مختلف از جمله خرده‌فروشی‌هاست. این یعنی مردم کمتر خرید می‌کنن و پول کمتر در جریان اقتصادیه. در این وضعیت، FMCGها به دلیل قیمت پایین و نیاز روزانه‌شون هنوز امکان فروش دارن و نقدینگی سریع‌تری ایجاد می‌کنن. اما برای SMCGها و CPGهای گران‌تر، لازمه که با تخفیف و پروموشن‌های قوی مشتری‌ها رو ترغیب به خرید کنی تا تو این رکود، فروش به حالت ثابتی برگرده و پول دوباره در جریان بمونه.
حالا وقتی اقتصاد تو شرایط رکود می‌ره، مردم بیشتر حواسشون رو جمع می‌کنن و تمایل کمتری دارن که پولشون رو صرف خرید چیزهای گرون‌قیمت کنن. این یعنی خرید SMCGها به طور محسوسی کم میشه. تو چنین موقعیتی، FMCGها شانس بیشتری دارن چون هنوز هم تو خریدهای روزمره مردم جا دارن و نیازی به خرج سنگین نیست. 🥖
در شرایط اقتصادی فعلی که مردم قدرت خریدشون به شدت کم شده،
BNPL (Buy Now, Pay Later) یا همون “الان بخر، بعداً پرداخت کن”
یه استراتژی برد-برد به حساب میاد. این مدل پرداخت هم به مصرف‌کننده‌ها کمک می‌کنه تا خریدهای روزمره و ضروری رو انجام بدن و هم به کسب‌وکارها امکان می‌ده که حتی توی رکود و تورم، گردش پول و ارزش طول عمر مشتری (LTV) رو بالا ببرن. بنابراین، برای برندهای FMCG، SMCG و CPG تو بازار ایران، BNPL می‌تونه یه ابزار کلیدی برای حفظ مشتری‌ها و بالا بردن فروش باشه.
بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی دقیقاً کجا به کار میاد؟
جواب این سوال بدیهی‌ست پس وقتتون رو نمی‌گیریم:)
1- قطعاً فروش آنلاین شما رو حتی اگر قیمت محصولتون 10 هزار تومن باشه بیشتر می‌کنه. حالا چه مشتری بخواد از وبسایت خودتون ثبت سفارش کنه چه از اسنپ مارکت و دیجیکالا…
2- فروش حضوری رو هم می‌بره بالا. درسته که سئو کلیک میاره اما توی اینستاگرام میشه یه برند رو تو ذهن مشتری حک کرد تا وقتی رفت پای قفسه بدون تردید دست بذاره روی همون جنسی که می‌خواد.
تاثیر سوشال مدیا روی رفتار خرید FMCG
فرض کن تو یه روز خسته بعد از کار، در حال اسکرول کردن توی توئیتر (همون ایکس فعلی) می‌بینی که چند نفر همدیگه رو کوت کردن و نوشتن آره… فلان برند انرژی‌زا جدید اومده و از وقتی مصرفش میکنم مثل اسب انرژیمو می‌بره بالا.
همون لحظه ممکنه تصمیم بگیری که دفعه بعد از این نوشیدنی بخری. این تصمیم‌های لحظه‌ای همون چیزیه که برندهای FMCG به دنبالش هستن؛ و سوشال مدیا می‌تونه دقیقاً همین رو برای اون‌ها فراهم کنه.
انتخاب پلتفرم‌های مناسب برای تبلیغ برندهای FMCG
وقتی می‌خوای محصول FMCG رو به‌صورت آنلاین به مصرف‌کننده‌ها معرفی کنی، انتخاب پلتفرم درست می‌تونه موفقیت کمپینت رو تضمین کنه. همه پلتفرم‌ها یه جور نیستن و هر کدوم یه ویژگی خاص دارن که باید باهاش هماهنگ شی. بیاین ببینیم کدوم پلتفرم برای چی مناسبه.
تحلیل مخاطب و تطبیق با پلتفرم
اولین قدم: تحقیق درباره علایق و رفتارهای آنلاین مخاطب‌هاست. مثلاً اگر مصرف‌کننده‌هات بیشتر دنبال محتوای بصری و سریع هستن، اینستاگرام و تیک‌تاک بهترین گزینه‌ها هستن. اگر به دنبال اخبار و تعاملات سریع و شفاف هستی، ایکس (توئیتر سابق) مناسب‌تره. در نهایت باید بدونی که حضورت توی کدوم شبکه برای مخاطب‌ها طبیعی‌تره و باهاش راحت‌تر ارتباط می‌گیرن.
انتخاب پلتفرم‌ها: هر پلتفرم چه ویژگی داره؟
فیسبوک: توی ایران خیلی یوزر نداره پس ولش کن…
اینستاگرام: پاتوق اصلی مشتریات همینجاست. محتوی ویدیویی استاندارد و مخصوصاً CGI عالیه برای این کانال.
ایکس (توئیتر سابق): اگر برندت دنبال تعامل سریع، مکالمه‌های زنده و ارتباط مستقیم با مشتری‌هاست، اینجا می‌تونه جای ایده‌آلی باشه. از طرف دیگه، برای شرکت تو ترندها و بحث‌های روز هم فوق‌العاده‌ست.
پینترست: این پلتفرم الهام‌بخش! برای برندهای FMCG، خصوصاً در حوزه غذا، دکوراسیون و لایف‌استایل، عالیه. با استفاده از عکس‌های زیبا و انگیزشی میتونی روی تصمیمات خرید تاثیر بذاری.
ایجاد محتوا و تقویت حضور برندهای FMCG در اینستاگرام
خب، تا اینجا فهمیدیم چه پلتفرمی برای کدوم مخاطب مناسبه، ولی این تازه اول راهه! محتواهایی که توی هر پلتفرم منتشر می‌کنی، باید به قدری جذاب باشه که مخاطب باهاش ارتباط بگیره، براش بمونه و حتی ترغیب بشه درباره‌اش حرف بزنه. بریم چند لایه مهم رو بررسی کنیم که حضور برندت توی سوشال مدیا رو به بهترین شکل ممکن تقویت می‌کنه.
۱. محتوای جذاب و بامزه بساز که وایرال بشه 🎬😂
اول از همه، باید یه محتوای خلاقانه و ارتباطی بسازی که از همون اول، مخاطب رو بگیره. توی صنعت FMCG، قرار نیست محتوای خشک و جدی بزنی! اتفاقاً هر چی بامزه‌تر، بهتر. فکر کن ویدیوهای کوتاه از طرز استفاده از محصولت بسازی، یا پشت صحنه‌های بامزه از تیم برندت بذاری که نشون بده پشت این برند یه تیم واقعی با کلی داستان باحال هست. اینجوری، محصولت با احساس و واقعیت تو ذهن مخاطب موندگار میشه.
۲. اینفلوئنسرها: سفیرهای برندت و بهترین تبلیغ‌کننده‌ها 🌟💄
وقتشه که با اینفلوئنسرهای مرتبط و حرفه‌ای همکاری کنی! اون‌ها می‌تونن داستان برندت رو از زبون خودشون بگن؛ کسی که مخاطب‌هاش بهش اعتماد دارن. مثلاً تصور کن یه برند مراقبت از پوست با یه اینفلوئنسر بیوتی معروف همکاری می‌کنه و محصولش رو بدون نیاز به تبلیغ مستقیم به هزاران نفر معرفی می‌کنه. فقط حواست باشه اینفلوئنسرهایی رو انتخاب کنی که با ارزش‌های برندت هم‌خوانی دارن و بهشون وفادار بمونن.
۳. تبلیغات پولی: سریع و هدفمند، برای دیده شدن بیشتر 🎯💰
اگه بودجه تبلیغات داری، از تبلیغات پولی روی پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام، فیسبوک و ایکس غافل نشو! این پلتفرم‌ها اجازه می‌دن دقیقاً مشخص کنی مخاطب هدفت کیه و پستت رو به همونا نشون می‌دن. با انتخاب پست‌های اسپانسر شده یا تبلیغات بنری، میتونی تو کمترین زمان، برندت رو به جمعیت بیشتری برسونی و خیلی سریع فروش رو بالا ببری.
۴. اندازه‌گیری و تحلیل نتایج: سنجیدن عملکرد محتوا
از همه این‌ها مهم‌تر، اندازه‌گیری و تحلیل نتایج محتواهای منتشر شده‌ست. ببین کدوم محتوا بیشتر مورد استقبال قرار گرفته، چه محتوایی باعث شده مخاطب‌ها مشارکت کنن و کدوم سبک پست بیشتر بازدید گرفته. ابزارهای تحلیل داخلی پلتفرم‌ها، اطلاعات خوبی از رفتار مخاطب بهت می‌ده که میتونی بر اساسش تصمیمات بعدیت رو تنظیم کنی.
تعامل و ساختن جامعه در سوشال مدیا: راهی برای تبدیل دنبال‌کننده‌ها به سفیران برند
تعامل توی سوشال مدیا فقط لایک و کامنت نیست؛ بلکه ساختن یه جامعه واقعی از طرفدارها و مشتری‌هاست که به برندت وفادار باشن و حتی خودشون برات تبلیغ کنن! وقتی مخاطب‌ها حس کنن که برندت واقعاً بهشون اهمیت می‌ده، خودشون داوطلبانه به سفیرهای برندت تبدیل میشن. چطور؟ با دعوت اون‌ها به مشارکت و مکالمه واقعی.
۱. ایجاد تعامل واقعی: بیشتر از لایک و فالو
هر وقت که فرصت کردی، پاسخ کامنت‌ها و پیام‌های دایرکت مخاطب‌هارو بده و باهاشون درباره‌ی تجربه‌ها و نظراتشون صحبت کن. این باعث میشه که حس ارزشمند بودن و نزدیکی به برند رو تجربه کنن. حتی میتونی سوال‌های خلاقانه بپرسی یا چالش‌ها و مسابقه‌هایی بسازی که مخاطب‌ها رو به مشارکت بیشتر ترغیب کنه.
۲. بازنشر محتواهای کاربرها (UGC)
یه راه خیلی ساده و جذاب برای تعامل، بازنشر محتواییه که کاربرها از محصولت درست کردن. مثلاً اگه کسی با استفاده از محصولت یه عکس خوب گرفته یا حتی درباره تجربه‌ش یه ویدیو ساخته، اون رو تو پیج برندت به اشتراک بذار. این کار، هم به مخاطب حس تعلق می‌ده و هم به دنبال‌کننده‌های جدید نشون می‌ده که برندت چقدر به مشتری‌ها اهمیت می‌ده و دوست داره تو زندگیشون حضور داشته باشه.
۳. استفاده از نظرات و بازخوردها برای بهبود
یکی از بهترین مزایای سوشال مدیا اینه که میتونی بازخورد مستقیم و سریع از مخاطب‌ها بگیری. پس ازشون درباره محصولات جدید یا سرویس‌های مختلف بپرس و به انتقادها و پیشنهادهاشون گوش بده. این تعامل‌ها باعث میشه مشتری حس کنه که صدای اون‌ها برای برند مهمه و نظراتشون واقعاً شنیده میشه.
۴. دعوت به مکالمه: از مخاطب بپرس و بشنو
گاهی وقتا به جای تبلیغ مستقیم، سوال‌هایی بپرس که مصرف‌کننده‌ها دوست دارن در موردش حرف بزنن. مثلاً ازشون بپرسن که چطوری از محصولت استفاده می‌کنن یا تجربه خاصی که با برند داشتن رو باهاتون به اشتراک بذارن. این مکالمات کمک می‌کنه تا برندت به جای یه تبلیغ‌کننده، یه دوست واقعی توی زندگی روزمره‌شون به نظر برسه.
استفاده هوشمندانه از استراتژی‌های FMCG در سوشال مدیا
حالا که پایه‌های حضور قوی در سوشال مدیا رو شناختی، وقتشه که این استراتژی‌ها رو به هم پیوند بدیم و با یه برنامه‌ی هوشمندانه، برندت رو توی سوشال مدیا به اوج برسونی. توی این بخش، می‌بینیم چطور همه این کارها کنار هم می‌تونن به یه استراتژی موفق FMCG تبدیل بشن و محصولت رو از قفسه‌ی فروشگاه‌ها تا دل فالوئرها برسونن.
۱. محتوای اصیل و واقعی بساز که مخاطب رو جذب کنه 🌟
برای اینکه تو سوشال مدیا دیده بشی، اولین قدم اینه که محتوات اصیل باشه. وقتی مخاطب حس کنه محتوای تو فقط تبلیغ خشک نیست و واقعاً داره یه داستان از ارزش‌های برندت می‌گه، بیشتر بهش اعتماد می‌کنه. پس به‌جای یه پست معمولی، داستان‌های واقعی از برندت به اشتراک بذار؛ طوری که انگار محصولت داره یه تجربه خاص رو براشون زنده می‌کنه.
۲. همکاری واقعی با اینفلوئنسرهایی که به کارت میان 👩🎤✨
اگه دنبال توجه بیشتر تو سوشال مدیایی، همکاری با اینفلوئنسرها می‌تونه کلی برات برد بیاره؛ اما یادت باشه همکاری‌ت معنی‌دار باشه، نه صرفاً یه تبلیغ. سراغ اینفلوئنسرهایی برو که با ارزش‌های برندت هماهنگ باشن و واقعاً با فالوئرهاشون ارتباط داشته باشن. اینجوری پیام برندت از یه تبلیغ ساده فراتر می‌ره و حس اصالت رو منتقل می‌کنه.
۳. تبلیغات هدفمند و شخصی‌سازی شده 🎯
تبلیغات پولی، وقتی دقیق هدف‌گذاری بشه، می‌تونه محصولت رو مستقیم به دست مخاطب هدف برسونه. اما اینجا نکته مهم اینه که تبلیغاتت شخصی‌سازی شده باشه؛ طوری که مخاطب حس کنه این پیام دقیقاً برای خودشه! مثلاً میتونی برای هر دسته از مشتری‌ها تبلیغ خاص بسازی که دقیقاً مطابق نیاز و علاقه‌شونه و شانس خرید رو بالا ببره.